जहाल हिंदूराष्ट्रवादी विचारांपासून देशातील मतदारांचं डी-रॅडिकलायझेशन करण्याची गरज आहे!
पडघम - देशकारण
सुनील तांबे
  • भारतीय सैन्यदलांचे प्रमुख जनरल बिपिन रावत
  • Mon , 20 January 2020
  • पडघम देशकारण बिपिन रावत Bipin Rawat रायसीना डायलॉग Raisina Dialogue डी-रॅडिकलायझेशन De-radicalisation

शाळा, महाविद्यालयं, विद्यापीठं व धर्मस्थळांचा वापर तरुण-तरुणींमध्ये जहाल विचारांची रुजवात करण्यासाठी केला जातो, त्यांचं डी-रॅडिकलायझेशन करण्यासाठी शिबिरं गरजेची आहेत आणि आपल्या देशात अशी केंद्रं चालवली जातात, अशी माहिती भारतीय सैन्यदलांचे प्रमुख जनरल बिपिन रावत यांनी दिली आहे. परराष्ट्र मंत्रालयाने नवी दिल्लीत आयोजित केलेल्या ‘रायसीना डायलॉग’ या कार्यक्रमातील चर्चेत सैन्यदल प्रमुखांनी ही माहिती दिली.

जनरल रावत यांचा रोख बहुधा काश्मीरमधील परिस्थितीवर असावा. पाकिस्तानलाही अशा केंद्रांची गरज भासू लागली आहे, कारण आपण उभा केलेला दहशतवादाचा भस्मासूर आपल्याच देशावर उलटू शकतो, याची जाणीव पाकिस्तानी लष्कराला झाली आहे, अशी पुस्तीही त्यांनी जोडली.

जनरल रावत यांच्या मताशी देशातील कोणताही सुजाण माणूस सहमत होईल. मात्र जनरल रावत यांनी केवळ पाकिस्तान आणि काश्मीर यांच्यावर नजर ठेवली आहे. अखलाखच्या घरात गोमांस आहे, त्याला धडा शिकवण्यात यावा, असं आवाहन गावातल्या मंदिरातून लाऊडस्पीकरवरून करण्यात आलं आणि पिसाट जमावाने शिवणयंत्राने ठेचून अखलाखला ठार केलं. राजस्थानातील एका शेतकर्‍याने मुसलमान शेतमजुरावर कुर्‍हाडीने घाव घातले आणि त्यानंतर त्याला जिवंत जाळला आणि त्याचं चित्रण सोशल मीडियावर टाकलं. या खुन्याच्या समर्थनार्थ राजस्थानात मोर्चे निघाले, न्यायालयावर भगवा ध्वज फडकवण्यात आला. गांधीजींच्या खुन्याचं जाहीर समर्थन करणार्‍या, दहशतवादी कृत्यांत सहभागी असलेल्या एका महिलेला भाजपने उमेदवारी दिली आणि लोकांनी तिला प्रचंड मतांनी विजयीही केलं.

बिहार असो की पश्चिम बंगाल, तलवारी नाचवत देवदेवतांच्या नावाने मिरवणुका काढण्यात येतात. कव्वाली हा कलाप्रकार हिंदूविरोधी आहे म्हणून उत्तर प्रदेश सरकार त्यावर बंदी घालतं, सुधारित नागरिकत्व कायद्याच्या विरोधात आंदोलन करणार्‍यांना आमच्या सरकारने कुत्र्यासारख्या गोळ्या घातल्या, असं जाहीर विधान पश्चिम बंगाल राज्याचे भाजप प्रमुख करतात. सुधारित नागरिकत्व कायद्याला विरोध करणारे देशद्रोही आहेत असा आरोपही ते करतात. प्रा. एम. एम. कलबुर्गी, डॉ. नरेंद्र दाभोलकर, गौरी लंकेश यांच्या हत्या हिंदुधर्माभिमानी करतात, त्यासाठी त्यांना रितसर प्रशिक्षण देण्यात येतं. या खुन्यांचा संबंध सनातन संस्थेशी आहे, हे स्पष्ट झाल्यावर राज्य वा केंद्र सरकार त्या संस्थेवर कारवाई करत नाही. भारतीय सायन्स काँग्रेसमध्ये ‘प्राचीन भारतातील विमानविद्या’ असा बोगस निबंध वाचला जातो. डार्विनचा सिद्धान्त चुकीचा आहे, मानवाची उत्पत्ती प्राण्यांपासून झालेली नाही, असा दावा केंद्रीय मंत्री करतो. अर्जुनच्या बाणामध्ये अण्वस्त्रांची शक्ती होती, असं विधान एका राज्याचा राज्यपाल करतो. मशिदीची जागा रामलल्लाच्या नावावर करण्याचा निर्णय सर्वोच्च न्यायालय देतं. भाजपचा आयटी सेल आणि संघ परिवाराचे शेकडो गट राष्ट्रवादाच्या नावाने विषारी प्रचार करत असतात. जहाल विचाराची रुजवात करणार्‍या संघ परिवारातील संस्था, त्यांना बळ देणारे राज्यांचे प्रमुख, पक्षनेते, तरुणांना दंगेखोर बनवणार्‍या संस्था, संघटना यांचंही डी-रॅडिकलायझेशन करण्याची गरज आहे. मात्र हा विषय सैन्यदल प्रमुखांच्या कार्यकक्षेत येत नाही. म्हणून ते केवळ सीमापार दहशतवाद, पाकिस्तान आणि काश्मीरवर बोलतात. परंतु त्यांची मांडणी गांभीर्याने घ्यायला हवी. हिंसाचाराला चिथावणी देऊन हिंदूराष्ट्रवादाचा पुरस्कार करणार्‍या संस्था, संघटना, नेते यांचं डी-रॅडिकलायझेशन कसं करायचं? त्यांच्यासाठी किती शिबिरं उघडायला लागतील?

पंजाबमधील दहशतवादाचा बंदोबस्त करण्यासाठी जे. एफ. रिबेलो या कर्तबगार अधिकार्‍याची निवड राजीव गांधींनी पंतप्रधान असताना केली होती. केंद्रीय गृहमंत्रालयात सचिवपदी मिळणारी बढती नाकारून पंजाबातील पोलीस महासंचालक म्हणून रिबेलो यांनी जबाबदारी स्वीकारली. खालिस्तानी दहशतवाद्यांनी रा. स्व. संघाच्या शाखेवर गोळीबार करून स्वयंसेवकांच्या हत्या केल्या. रिबेलो त्यांना भेटायला गेले. हिंदूराष्ट्रवादाचा पुरस्कार करणार्‍या या हिंदू कुटुंबांना एका ख्रिश्चन पोलीस अधिकार्‍याचा आधार वाटला होता. वयाच्या ८६ व्या वर्षी लिहिलेल्या एका लेखात रिबेलो म्हणतात, ‘आज मी माझ्याच देशात परका ठरलो आहे.’ २०१४ नंतर देशातील हिंदुत्व विचाराचा जहालपणा जनमानसात किती भिनला आहे हे रिबेलो अधोरेखित करतात. तालिबान, अल कायदा, लष्कर ए तय्यबा, हिजबुल मुजाहिदीन इत्यादी इस्लामी दहशतवादी संघटना पाकिस्तान आणि काश्मीरात किंवा बांग्ला देश आणि अफगाणिस्तानात वा मध्यपूर्वेत जहाल विचारांची पेरणी तेथील वा अन्य देशांतील सरकारांच्या प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष सहकार्याने करत असतात. पण त्यामुळे आपल्या देशातील परिस्थितीचं गांभीर्य कमी होत नाही.

जहाल हिंदूराष्ट्रवादी विचारांपासून देशातील मतदारांचं डी-रॅडिकलायझेशन करणं, भारतीय राज्यघटनेच्या विचाराची रुजवात प्राथमिक, माध्यमिक आणि उच्च माध्यमिक शिक्षणात करण्याची गरज आहे. केरळ सरकारने या कामी पुढाकार घेतला आहे. महाराष्ट्रासह अन्य बिगर-भाजप शासित राज्यांनी त्याचं अनुकरण करायला हवं.

.............................................................................................................................................

लेखक सुनील तांबे मुक्त पत्रकार आहेत. 

suniltambe07@gmail.com

.............................................................................................................................................

Copyright www.aksharnama.com 2017. सदर लेख अथवा लेखातील कुठल्याही भागाचे छापील, इलेक्ट्रॉनिक माध्यमात परवानगीशिवाय पुनर्मुद्रण करण्यास सक्त मनाई आहे. याचे उल्लंघन करणाऱ्यांवर कायदेशीर कारवाई करण्यात येईल.

.............................................................................................................................................

‘अक्षरनामा’ला आर्थिक मदत करण्यासाठी क्लिक करा -

अक्षरनामा न्यूजलेटरचे सभासद व्हा

ट्रेंडिंग लेख

एक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा ‘तलवार’ म्हणून वापर करून प्रतिस्पर्ध्यावर वार करत आहे, तर दुसरा आपल्या बचावाकरता त्यांचाच ‘ढाल’ म्हणून उपयोग करत आहे…

डॉ. आंबेडकर काँग्रेसच्या, म. गांधींच्या विरोधात होते, हे सत्य आहे. त्यांनी अनेकदा म. गांधी, पं. नेहरू, सरदार पटेल यांच्यावर सार्वजनिक भाषणांमधून, मुलाखतींतून, आपल्या साप्ताहिकातून आणि ‘काँग्रेस आणि गांधी यांनी अस्पृश्यांसाठी काय केले?’ या आपल्या ग्रंथातून टीका केली. ते गांधींना ‘महात्मा’ मानायलादेखील तयार नव्हते, पण हा त्यांच्या राजकीय डावपेचांचा एक भाग होता. त्यांच्यात वैचारिक आणि राजकीय ‘मतभेद’ जरूर होते, पण.......

सर्वोच्च न्यायालयाचा ‘उपवर्गीकरणा’चा निवाडा सामाजिक न्यायाच्या मूलभूत कल्पनेला अधोरेखित करतो, कारण तो प्रत्येक जातीच्या परस्परांहून भिन्न असलेल्या सामाजिक वास्तवाचा विचार करतो

हा निकाल घटनात्मक उपेक्षित व वंचित घटकांपर्यंत सामाजिक न्याय पोहोचवण्याची खात्री देतो. उप-वर्गीकरणाची ही कल्पना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या बंधुता व मैत्री या तत्त्वांशी सुसंगत आहे. त्यात अनुसूचित जातींमधील सहकार्य व परस्पर आदर यांची गरज अधोरेखित करण्यात आली आहे. तथापि वर्णव्यवस्था आणि क्रीमी लेअर यांच्यावर केलेले भाष्य, हे या निकालाची व्याप्ती वाढवणारे आहे.......

‘त्या’ निवडणुकीत हिंदुत्ववादी आंबेडकरांचा प्रचार करत होते की, संघाचे लोक त्यांचे ‘पन्नाप्रमुख’ होते? तेही आंबेडकरांच्या विरोधातच होते की!

हिंदुत्ववाद्यांनीही आंबेडकरांविरोधात उमेदवार दिले होते. त्यांच्या पराभवात हिंदुत्ववाद्यांचाही मोठा हात होता. हिंदुत्ववाद्यांनी तेव्हा आंबेडकरांच्या वाटेत अडथळे आणले नसते, तर काँग्रेसविरोधातील मते आंबेडकरांकडे वळली असती. त्यांचा विजय झाला असता, असे स्पष्टपणे म्हणता येईल. पण हे आपण आजच्या संदर्भात म्हणतो आहोत. तेव्हाचे त्या निवडणुकीचे संदर्भ वेगळे होते, वातावरण वेगळे होते आणि राजकीय पर्यावरणही भिन्न होते.......

विनय हर्डीकर एकीकडे, विचारांची खोली व व्याप्ती आणि दुसरीकडे, मनोवेधक, रोचक शैली यांचे संतुलन राखून त्या व्यक्तीच्या सारतत्त्वाचा शोध घेत असतात...

चार मितींत एकसमायावेच्छेदे संचार केल्यामुळे व्यक्तीच्या दृष्टीकोनातून त्यांची स्वतःची उत्क्रांती त्यांना पाहता येते आणि महाराष्ट्राचा-भारताचा विकास आणि अधोगती. विचारसरणीकडे दुर्लक्ष केल्यामुळे, विचार-कल्पनांचे महत्त्व न ओळखल्यामुळे व्यक्ती-संस्था-समाज यांत झिरपत जाणारा सुमारपणा, आणि बथ्थडीकरण वाढत शेवटी साऱ्या समाजाची होणारी अधोगती, या महत्त्वाच्या आशयसूत्राचे परिशीलन त्यांना करता येते.......