प्रिय, महुआ मोईत्रा, प्राउड टू बी अ पार्लमेंटरीयन...
पडघम - देशकारण
प्रदीप दंदे
  • महुआ मोईत्रा
  • Mon , 01 July 2019
  • पडघम देशकारण महुआ मोईत्रा Mahua Moitra आंतरराष्ट्रीय संसदवाद दिन International Parliamentarism Day ३० जून 30 June नरेंद्र मोदी Narendra Modi

प्रिय,

महुआ मोईत्रा,

प्राउड टू बी अ पार्लमेंटरीयन...

गो अहेड, युअर कंट्री इज विथ यू!

काल, ३० जून २०१९ रोजी ‘International Parliamentarism Day’ म्हणजे ‘आंतरराष्ट्रीय संसदवाद दिन’ होता. संसदवाद नेमका काय असतो, ते तू राष्ट्रपतींच्या अभिभाषणावर उत्तर देताना तुझ्या १० मिनिटांच्या भाषणात दाखवून दिलंस. त्याबद्दल तुला सलाम! गो अहेड युअर कंट्री इज विथ यू!! लोकसभा सदस्याच्या शपथविधी सोहळ्यातील ‘जय श्रीराम’ ही राजकीय घोषणा आणि त्याला प्रत्युत्तर म्हणून देण्यात आलेले नारे बघितल्यानंतर ‘आंतरराष्ट्रीय संसदवाद दिना’निमित्तानं या वर्षी काय लिहावं असं मनात सुरू असतानाच तुझं संसदेतील भाषण ऐकायला मिळालं. 

तू  तुझ्या पदार्पणातील पहिल्याच भाषणात सद्यस्थितीवर जे भाष्य केलं, ते पाहून यासाठीच आपण आपला प्रतिनिधी संसदेत पाठवतो याची प्रचिती आली! नाहीतर सध्या संसदेतील प्रतिनिधी पाहता काही वेळा हसू येते! संसद म्हणजे मनोरंजनाचं, भक्ती करण्याचं ठिकाण आहे का?

आंतरराष्ट्रीय संसदीय यूनियन १३० वर्षांपासून लोकशाहीच्या वाढीसाठी प्रयत्न करणारी आंतरराष्ट्रीय संघटना आहे. संयुक्त राष्ट्र संघाच्या सोबतीनं ती काम करते. मागील वर्षांपासून ३० जून हा दिवस ‘आंतरराष्ट्रीय संसदवाद दिन’ म्हणून साजरा करत आहे. जगभरातल्या संसदेच्या, त्या देशातील निवडणुकांच्या नोंदी ठेवणं आणि भयमुक्त, पारदर्शी, निवडणुकाकरता सहकार्य करणं हे तिचं काम आहे.

भारत जगातील सर्वांत मोठा लोकशाही देश आहे. अनेक बोली, भाषा, धर्म, पंथ, अशी बहु-सांस्कृतिकता (multi cultural diversity) असणाऱ्या भारतात लोकशाही कशी टिकून आहे, याबाबत जगातील अनेक  देश आश्चर्य व्यक्त करतात आणि भारताच्या  लोकशाही टिकवून ठेवणाऱ्या संविधानाचा अभ्यास करतात. आपल्यासाठी ही जमेची बाजू असली तरी आपण संसदेत देशाच्या व जगातील राजकारणाचा अभ्यास असणारे लोकप्रतिनिधी निवडून पाठवतो का? आपण नट-नट्या, साध्वी यांना पाठवतो. त्यांनी संसदेत जाऊ नये असे नाही, पण ते तिथे करतात काय? 

मात्र तुझ्या रूपानं १७व्या लोकसभेला ‘लोकशाहीचा सजग प्रहरी’ मिळाला, याबद्दल तुला निवडून पाठवणाऱ्या बंगालच्या जनतेचे आभार मानले पाहिजेत. कारण तू मुळात बँकर म्हणजे उच्चशिक्षित असल्याचे कळते. त्यामुळे तुला राष्ट्रीय आंतरराष्ट्रीय राजकारण, समाजकारणाची जाण आहे. अशा स्थितीत तुझ्यासारख्याला निवडून देणं ही कमालच आहे. जगातील बेस्टसेलर ‘वुई कॅन  विन’ म्हणणाऱ्या शिव खेरासारख्या लेखकाचं दिल्लीकरांनी डिपॉझिटसुद्धा वाचू दिलं नाही, हा इतिहास आहे.

.............................................................................................................................................

अधिक माहितीसाठी क्लिक करा -

https://tinyurl.com/y2756e25

.............................................................................................................................................

अमेरिकेतील होलोकास्ट मेमोरियल म्युझियमच्या मुख्य लॉबीमध्ये ‘7 signs  of  early Fascism’ पोस्टरचा हवाला देत तू फॅसिझमची सात लक्षणं सांगितली. ती सातही लक्षणं सध्याच्या सरकारला चपखल बसतात, हे तुझं म्हणून मनाला भावलं. पण हे खरंच आहे का? कारण हे सरकार तर ‘सबका साथ, सबका विकास’ आणि आता ‘...सबका विश्वास’ (‘सबका विश्वास’ हा शब्द मोदींनी संसदेत भाषण करताना जोडला) म्हणत सत्तेवर आलं. मग तू कशी काय म्हणतेस- हे सरकार जनतेला भूत दाखवून सत्तेवर आलं!

आणि हो, तू आजीच्या भुताची गोष्ट सांगितलीस, ती तर आजीची आठवण करून देणारी होतीच, पण आजुबाजूच्या भुताटकीची (मॉब लिंचिंग) भीती दर्शवणारी ही होती, हे मात्र खरं.

बरं लिहिता लिहिता एक राहून गेलं. मी तुला पत्र का लिहितो आहे? मी तसा मोदी भक्त नाही आणि मोदी विरोधकही नाही. मी लोकशाही समर्थक आहे. इतक्यात संसदेतील भाषणं, कोट्या, वाद-संवाद पाहिल्यानंतर तुझ्या भाषणानं जरा बरं वाटलं. म्हणून तुला लिहावंसं वाटलं. बाकी काही नाही.

गेल्या ७० वर्षांच्या काळात काही संसद सदस्यांनी लोकशाहीचे सजग नागरिक म्हणून आपली भूमिका चोख बजावलेली नाही. केवळ १०-२० लोकप्रतिनिधीच संसदेत भाव खाऊन जातात. तीन तीन-चार चार वेळा निवडून संसदेत येणाऱ्या लोकप्रतिनिधींना संविधानात नेमकं काय आहे, हेही माहीत नसतं! 

तू सध्याच्या लोकसभेत विरोधी पक्षाची अत्यंत महत्त्वपूर्ण भूमिका निभावशील याकरता तुला शुभेच्छा देण्यासाठी आणि भारतातील मतदाराना त्यांनी खासदार म्हणून कशा प्रकारच्या सदस्यांना लोकसभेत पाठवावे, याची त्यांना आठवण करून देण्यासाठी ‘आंतरराष्ट्रीय संसदवाद दिना’निमित्तानं लिहीत आहे.

आता शेवटचं. ‘जय श्रीराम’च्या गोंगाटात ममतादिदींचं काय होईल हे येत्या विधानसभा निवडणुकीनंतर कळेलच. परंतु तुझ्यारूपानं प. बंगालला ममतारूपी मोइनी मिळाली, हे मात्र खरं!

आजकाल ‘मित्रों’ उच्चारला गेला की, लोक घाबरतात. तू ‘महुआ मोईत्रा’ आहेस, म्हणून गो अहेड… यूअर कंट्री इज विथ यू… तू  भाषणाचा शेवट केलेल्या राहत इंदोरीच्या शब्दांतच सांगायचं झाल्यास ‘सभी का खून हैं शामिल यहां की मिट्टी में, किसी के बाप का हिन्दोस्तान थोड़ी है!! 

.............................................................................................................................................

लेखक प्रदीप दंदे महिला कला, वाणिज्य महाविद्यालय चांदूर रेल्वे, जि. अमरावती येथे राज्यशास्त्र विभाग प्रमुख आहेत. 

pradipdande@gmail.com

.............................................................................................................................................

Copyright www.aksharnama.com 2017. सदर लेख अथवा लेखातील कुठल्याही भागाचे छापील, इलेक्ट्रॉनिक माध्यमात परवानगीशिवाय पुनर्मुद्रण करण्यास सक्त मनाई आहे. याचे उल्लंघन करणाऱ्यांवर कायदेशीर कारवाई करण्यात येईल.

.............................................................................................................................................

‘अक्षरनामा’ला आर्थिक मदत करण्यासाठी क्लिक करा -

.............................................................................................................................................

अक्षरनामा न्यूजलेटरचे सभासद व्हा

ट्रेंडिंग लेख

प्रा. मे. पुं.  रेगे यांचे तात्त्विक विचार जागतिक तत्त्वज्ञानाच्या क्षेत्रात मौलिक असूनही ते विचार इंग्रजीत जावेत, असे त्यांचे चहेते असणाऱ्या सुशिक्षित वर्गाला का वाटले नाही?

प्रा. रेगे मराठी तत्त्ववेत्ते होते. मराठीत लिहावे, मराठीत ज्ञान साहित्य निर्माण करावे, असा त्यांचा आग्रह असला, तरी खुद्द रेगे यांच्या विचारविश्वाचे, त्यांच्या काही लिखाणाचे अवलोकन करता त्यांचे काही विचार केवळ कार्यकर्ते, विचारवंत आणि तत्त्वज्ञानाचे अभ्यासक, अन्य तत्त्वज्ञान प्रेमिक यांच्यापुरते मर्यादित नाहीत. त्यांच्या समग्र मराठी लेखनावर इंग्रजीसह इतर भाषिक अभ्यासक, चिंतकांचाही हक्क आहे.......

एक डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांचा ‘तलवार’ म्हणून वापर करून प्रतिस्पर्ध्यावर वार करत आहे, तर दुसरा आपल्या बचावाकरता त्यांचाच ‘ढाल’ म्हणून उपयोग करत आहे…

डॉ. आंबेडकर काँग्रेसच्या, म. गांधींच्या विरोधात होते, हे सत्य आहे. त्यांनी अनेकदा म. गांधी, पं. नेहरू, सरदार पटेल यांच्यावर सार्वजनिक भाषणांमधून, मुलाखतींतून, आपल्या साप्ताहिकातून आणि ‘काँग्रेस आणि गांधी यांनी अस्पृश्यांसाठी काय केले?’ या आपल्या ग्रंथातून टीका केली. ते गांधींना ‘महात्मा’ मानायलादेखील तयार नव्हते, पण हा त्यांच्या राजकीय डावपेचांचा एक भाग होता. त्यांच्यात वैचारिक आणि राजकीय ‘मतभेद’ जरूर होते, पण.......

सर्वोच्च न्यायालयाचा ‘उपवर्गीकरणा’चा निवाडा सामाजिक न्यायाच्या मूलभूत कल्पनेला अधोरेखित करतो, कारण तो प्रत्येक जातीच्या परस्परांहून भिन्न असलेल्या सामाजिक वास्तवाचा विचार करतो

हा निकाल घटनात्मक उपेक्षित व वंचित घटकांपर्यंत सामाजिक न्याय पोहोचवण्याची खात्री देतो. उप-वर्गीकरणाची ही कल्पना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या बंधुता व मैत्री या तत्त्वांशी सुसंगत आहे. त्यात अनुसूचित जातींमधील सहकार्य व परस्पर आदर यांची गरज अधोरेखित करण्यात आली आहे. तथापि वर्णव्यवस्था आणि क्रीमी लेअर यांच्यावर केलेले भाष्य, हे या निकालाची व्याप्ती वाढवणारे आहे.......

‘त्या’ निवडणुकीत हिंदुत्ववादी आंबेडकरांचा प्रचार करत होते की, संघाचे लोक त्यांचे ‘पन्नाप्रमुख’ होते? तेही आंबेडकरांच्या विरोधातच होते की!

हिंदुत्ववाद्यांनीही आंबेडकरांविरोधात उमेदवार दिले होते. त्यांच्या पराभवात हिंदुत्ववाद्यांचाही मोठा हात होता. हिंदुत्ववाद्यांनी तेव्हा आंबेडकरांच्या वाटेत अडथळे आणले नसते, तर काँग्रेसविरोधातील मते आंबेडकरांकडे वळली असती. त्यांचा विजय झाला असता, असे स्पष्टपणे म्हणता येईल. पण हे आपण आजच्या संदर्भात म्हणतो आहोत. तेव्हाचे त्या निवडणुकीचे संदर्भ वेगळे होते, वातावरण वेगळे होते आणि राजकीय पर्यावरणही भिन्न होते.......

विनय हर्डीकर एकीकडे, विचारांची खोली व व्याप्ती आणि दुसरीकडे, मनोवेधक, रोचक शैली यांचे संतुलन राखून त्या व्यक्तीच्या सारतत्त्वाचा शोध घेत असतात...

चार मितींत एकसमायावेच्छेदे संचार केल्यामुळे व्यक्तीच्या दृष्टीकोनातून त्यांची स्वतःची उत्क्रांती त्यांना पाहता येते आणि महाराष्ट्राचा-भारताचा विकास आणि अधोगती. विचारसरणीकडे दुर्लक्ष केल्यामुळे, विचार-कल्पनांचे महत्त्व न ओळखल्यामुळे व्यक्ती-संस्था-समाज यांत झिरपत जाणारा सुमारपणा, आणि बथ्थडीकरण वाढत शेवटी साऱ्या समाजाची होणारी अधोगती, या महत्त्वाच्या आशयसूत्राचे परिशीलन त्यांना करता येते.......